Πριν από λίγες μέρες, η είδηση της αυτοκτονίας ενός μαθητή μέσα στο σχολείο συγκλόνισε το πανελλήνιο. Ένας δεκαεφτάχρονος που δεν είχε δείξει μέχρι εκείνη τη στιγμή προβλήματα προσαρμογής και συμπεριφοράς έβαλε τέλος στη ζωή του πηδώντας από τον τρίτο όροφο του σχολείου του. Κάθε χρόνο περίπου πεντακόσια παιδιά επιχειρούν να αυτοκτονήσουν. Ενώ ένας μικρότερος αριθμός περίπου τριάντα –τριανταπέντε από αυτά χάνει τελικά την ζωή του. Τα ερωτήματα που εγείρονται είναι αμείλικτα. Γιατί ένας νέος άνθρωπος επιλέγει το θάνατο; Γιατί οι έφηβοι αυτοκτονούν στο σχολικό περιβάλλον και για ποιο λόγο γονείς και εκπαιδευτικοί δεν μπόρεσαν να αντιληφθούν τι συνέβαινε;

Είναι γεγονός ότι οι έφηβοι βιώνουν πολύ πιο έντονα καταστάσεις και συναισθήματα. Στην Ελλάδα ειδικότερα οι έφηβοι εμφανίζονται ιδιαίτερα προβληματισμένοι, ανασφαλείς, πιεσμένοι και αγχωμένοι. Αυτά καταμαρτυρούν πολλά στοιχεία που έχει στην διάθεσή του το Υπουργείο Παιδείας από έρευνες και μελέτες και οφείλει να ενσκήψει με υπευθυνότητα στο πρόβλημα. Η οικογένεια και το σχολείο αποτελούν τους βασικούς κοινωνικούς δεσμούς για τους εφήβους. Μετρήσεις και ειδικές μελέτες αποδεικνύουν ότι τα παιδιά που προέρχονται από σταθερό οικογενειακό περιβάλλον, που έχουν καλές επιδόσεις στο σχολείο, που ενδιαφέρονται για την άποψη που έχουν οι άλλοι γι΄ αυτά, ιδιαίτερα οι δάσκαλοί τους, που ασχολούνται και με άλλες εξωσχολικές δραστηριότητες όπως αθλητισμό, μουσική κ.α. δείχνουν πολύ λιγότερη ακοινωνικότητα και αντικοινωνικότητα. Αντίθετα μαθητές από διαλυμένες ή προβληματικές οικογένειες, με μειωμένες σχολικές επιδόσεις και δυσχέρειες μάθησης εμφανίζουν τάσεις ακοινωνικότητας, επιθετικότητας και παραβατικότητας. Έτσι ένα μεγάλο ποσοστό ακοινωνικών παιδιών μπορεί να οδηγηθεί στην απομόνωση και περιθωριοποίηση. Τα παιδιά αυτά δεν δένονται με ισχυρούς δεσμούς με την κοινωνία, σχολική και ευρύτερη, με αποτέλεσμα να βλέπουν απαξιωτικά το σχολείο και το κοινωνικό σύνολο γενικότερα, να εκδηλώνουν μόνιμη αντιπαλότητα με όλους και με όλα γύρω τους, να μην έχουν πρότυπα, να μην επικοινωνούν με τους γονείς και τους δασκάλους τους, να αδιαφορούν και να αποδοκιμάζουν τα πάντα, και τελικά να κατατάσσουν μόνοι τους τον εαυτό τους στους αποτυχημένους και απομονωμένους. Υποκρίνονται, δυσπιστούν, απογοητεύονται, μελαγχολούν δεν πιστεύουν σε καμία αξία και σε κανένα πρόσωπο με αποτέλεσμα οι ίδιοι να απαξιώνουν με τον χειρότερο τρόπο την προσωπικότητά τους. Κάποιοι έφηβοι εκδηλώνουν αυτή τη γενική αποδοκιμασία και απογοήτευσή τους δυστυχώς μερικές φορές και με αυτό τον τραγικό τρόπο της απόπειρας αυτοκτονίας.

Το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας (κυρίως αναφέρομαι στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση) χαρακτηρίζεται από άκρατο ανταγωνισμό, άγχος και πίεση. Ένας έφηβος μαθητής/τρια γυμνασίου και κυρίως λυκείου στην Ελλάδα, είναι αναγκασμένος/η να σηκώνεται στις 7.00 το πρωί, να φεύγει για το σχολείο, να τελειώνει το μεσημέρι γύρω στις 2.30 με 3.00 και χωρίς καθόλου ανάπαυλα να ξεκινά μαραθώνιο φροντιστηριακών μαθημάτων, να γυρνά κατάκοπος/η στο σπίτι του/της αργά το βράδυ για να αρχίσει να διαβάζει για την επόμενη μέρα. Αντιλαμβάνεται εύκολα κανείς ότι οι έφηβοι δεν έχουν καθόλου προσωπικό χρόνο, δεν έχουν δυνατότητα να σκεφθούν και να ενδοσκοπίσουν, ζουν χωρίς να φταίνε και χωρίς να το θέλουν, μια αυτοματοποιημένη σχολική καθημερινότητα που τους επέβαλαν οι μεγάλοι, σε ρυθμούς εξαντλητικούς και αμείλικτα ανταγωνιστικούς. Και όλα αυτά στην πιο ευαίσθητη και κρίσιμη για την διαμόρφωση του χαρακτήρα ηλικία, την εφηβεία. Όσοι δεν έχουν την δυνατότητα να ακολουθήσουν και να ανταποκριθούν με επιτυχία στους ρυθμούς και απαιτήσεις του συστήματος με μαθηματική ακρίβεια θα αποτύχουν και θα χαθούν. Μαζί τους όμως αποτυχαίνει συνολικά η εκπαιδευτική κοινότητα, το εκπαιδευτικό σύστημα, η παιδεία, η κοινωνία, αποτυχαίνουμε όλοι μας.

Αυτοί οι μαθητές που απομονώνονται εμφανίζουν μαθησιακές δυσλειτουργίες, έντονα προβλήματα συμπεριφοράς μέσα και έξω από το σχολείο, γίνονται αχγοτικοί, καταθλιπτικοί, χωρίς διάθεση να ασχοληθούν ακόμη και με εξωσχολικές δραστηριότητες. Η πίεση και η απογοήτευση κατακυριεύουν το μυαλό και την ευαίσθητη ψυχή τους, και κάποια στιγμή αθόρυβα, χωρίς δηλαδή να δώσουν κάποια ένδειξη ή προμήνυμα, μη αντέχοντας άλλο βάζουν τέλος στην ζωή τους.

Η απάντηση σε όλη αυτή την τραγική κατάσταση είναι τόσο απλή και αυτονόητη αλλά και τόσο δύσκολη να εφαρμοστεί. Χρειάζεται από την μία να ενισχύσουμε τον θεσμό της οικογένειας, και από την άλλη να αφουγκραστούμε και να επικοινωνήσουμε με την νεολαία μας, να αποφορτίσουμε τον σχολικό ανταγωνισμό του λυκείου επανασχεδιάζοντας ένα νέο, σύγχρονο αποτελεσματικότερο σύστημα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και εισαγωγής στα πανεπιστημιακά ιδρύματα, που θα σέβεται όχι μόνο τις εκπαιδευτικές ανάγκες του εφήβου αλλά κυρίως θα σέβεται την ιδιαιτερότητα της ηλικίας τους, διαμορφώνοντας πρωτίστως ανθρώπινους χαρακτήρες. Αυτό σημαίνει ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα έχει ανάγκη από νέο όραμα, ισότητες ευκαιριών και δικαιοσύνη, που θα αντικαταστήσουν την ανισότητα την αδικία, την υποκρισία και την δυσπιστία στα μάτια των εφήβων.

Από την εφημερίδα "Απογευματινή"

Tweet